سه شنبه / ۱۱-۸-۹۵
خلاصه درس / استاد محمد علی بهبهانی
حصول الأعذار المانعة من التکلیف في أول الوقت
مسألة ۱۴:
إذا مضى من أوّل الوقت مقدار أداء الصلاة بحسب حاله في ذلك الوقت من السفر و الحضر و التيمّم و الوضوء و المرض و الصحّة و نحو ذلك، ثمّ حصل أحد الأعذار المانعة من التكليف بالصلاة كالجنون و الحيض و الإغماء وجب عليه القضاء، و إلّا لم يجب.
در این مسأله صحبت از عذر هایی است که مانع از تکلیف نماز در اول وقت می شود.
ترجمه مساله : اگر از اول وقت به مقدار أداء نماز که آن هم به حسب حال نمازگزار است -که نماز در سفر است یا حضر، با تیمم است یا با وضو در حال مریضی است یا در حال صحت و سلامتی و امثال اینها- وقت بگذرد و بعد از این وقت یکی از عذرهایی که مانع از نماز است مثل جنون و …عارض شود در این صورت حکم این مسأله آن است که اگر این نماز در وقت خودش خوانده نشود مکلف باید قضای آن را بجا بیاورد وإلا اگر غیر از این بود قضا لازم نیست.
در اینجا یک سوال پیش می آید که آیا مقدمات نماز هم داخل در وقت نماز می شوند؟
در این مسأله 3 قول وجود دارد:
قول اول
صاحب عروه: مقدمات نماز مطلقا داخل در وقت نماز است.(تخصیصی در مقدمات نداده اند)
قول دوم
سید ابوالحسن اصفهانی و محقق خونساری: از مقدمات فقط طهارت داخل در وقت نماز است.
قول سوم
محقق حکیم و محقق خوئی:هیچکدام از مقدمات داخل در وقت نماز نیستند و وقت اختصاص به خود نماز دارد.
دلیل : موضوع قضا در لسان ادله عبارت است از ” فوت فریضه ” و این عنوان با تمکن تحصیل مقدمات قبل الوقت سازگاری دارد.
نتیجه :
نظر تحقیق هم همین قول و همین دلیل است.
ارتفاع العذر في آخر الوقت
مسألة ۱۵:
إذا ارتفع العذر المانع من التكليف في آخر الوقت فإن وسع للصلاتين وجبتا، و إن وسع لصلاة واحدة أتى بها، و إن لم يبق إلّا مقدار ركعة وجبت الثانية فقط، و إن زاد على الثانية بمقدار ركعة وجبتا معا، كما إذا بقي إلى الغروب في الحضر مقدار خمس ركعات، و في السفر مقدار ثلاث ركعات، أو إلى نصف الليل مقدار خمس ركعات في الحضر، و أربع ركعات في السفر.
ترجمه مساله: اگر یکی از عذر های مانع از نماز در آخر وقت برطرف شود در این صورت اگر مکلف ( در نمازهای مشترک مثل ظهر و عصر یا مغرب و عشا ) به اندازه هر دو نماز فرصت دارد واجب است هر دو نمازش را بجا آورد و اگر فقط به اندازه یک نماز وقت داشته باشد باید همان یک نماز را بجا آورد.
اگر به اندازه یک رکعت وقت داشته باشد واجب است نماز دوم را بجا بیاورد.
اگر به اندازه یک نماز بیشتر و از دو نماز کمتر وقت دارد باید هر دو نماز را بجا بیاورد.
مثل زمانی که تا غروب آفتاب، در حضر، فرصت پنج رکعت را داشته باشد؛ و در سفر، فرصت سه رکعت؛ یا تا نصف شب، در حضر، فرصت پنج رکعت؛ و در سفر، فرصت چهار رکعت را داشته باشد.
تقریر: آقای حمید قربانی