خارج اصول – ج۱۷

فهرست مطلب

سه شنبه  / ۱۱-۸-۹۵

لینک دانلود

خلاصه درس / استاد محمد علی بهبهانی

موضوع:  وجوه انتفا مفهوم جمله شرطیه

وجه اول: (منسوب به سید مرتضی)

نهایتا جمله شرطیه دال بر ”تعلق جزا بر شرط” است، نه بیشتر.

لذا امکان دارد شرط دیگری نائب مناب او شود که در این صورت جزا بر شرط دیگری معلق شده است. پس انتفاء جزا عند انتفاء شرط محرز نیست، پس جمله شرطیه دال بر مفهوم نیست.

سپس به این آیه استشهاد کرده است: ِ (وَ اسْتَشْهِدُوا شَهيدَيْنِ مِنْ رِجالِكُم‏‏). (بقره/282)

این آیه به قضیه شرطیه‌ای بر می گردد: ان ضم الی الشاهد شاهد آخر فاستشهده.

و ما از خارج یقین داریم، که از برای شرط فوق دو نائب مناب است:

۱_ شهادت مرد واحد به ضمیمه شهادت دو زن

۲_ شهادت مرد واحد به ضمیمه سوگند

ایراد علی هذا الوجه :

بین مقام ثبوت با مقام اثبات خلط شده است.

نیابت بعضی از شروط از بعضی دیگر، مربوط به مقام واقع و ثبوت است، اما محل نزاع ما مقام دلیل و اثبات است.

وجه دوم:

اگر جمله شرطیه دال بر مفهوم باشد حتما به یکی از دلالات ثلاث (مطابقه، تضمن، التزام) است و لکن در جمله شرطیه هیچ یک از دلالات ثلاث دال بر مفهوم نیست.

پس جمله شرطیه دال بر مفهوم نیست.

ایراد علی هذا الوجه:

لازم باطل است. زیرا قائلین به مفهوم شرط، مدعی‌اند جمله شرطیه به دلالت التزامیه (لزومش بیّن بالمعنی الاخص) دال بر مفهوم است، کما ثبت فی محله. فالملزوم مثله.

وجه سوم:

استدلال به آیه شریفه است : (وَ لا تُكْرِهُوا فَتَياتِكُمْ عَلَى الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً‏). (النور/33).

[یعنی: و كنيزانى كه در حفظ عفت خود پای‏بند هستند را براى خاطر مال دنيا مجبور به فحشا و زنا نكنيد].

تقریب استدلال: اگر جمله شرطیه دال بر مفهوم باشد لازم می‌آید که آیه شریفه هم نیز مفهوم داشته باشد.

لکن دلالت آیه شریفه بر مفهوم، به ضرورت عقلی باطل است.

پس جمله شرطیه مفهوم ندارد.

ایرادان علی هذا الوجه:

اولا: شرط در آیه فوق ”محقق الموضوع” است، یعنی برای بیان موضوع حکم است، مثل ”ان رزقت ولدا فاختنه” چنین شروطی عند الانتفاء، از قبیل سالبه به انتفاء موضوع می شوند، که اساسا قابلیت مفهوم گیری را ندارند.

ثانیا: با قطع نظر از اشکال موضوعی فوق، استدلال شما مبتنی بر وجود قرینه بود، حال آنکه موارد خاصه خارج از محل نزاع ما است.

نتیجه: هیچ یک از وجوه انتفاء مفهوم شرط تمام نبود.

 

تقریر: آقای سید رسول میرحسینی

به اين مطلب امتياز دهيد

اين مطلب را به اشتراك بگذارید

اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در whatsapp
اشتراک گذاری در twitter

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

از شما متشكریم

عضويت شما در سايت با موفقيت انجام شد

5/5

ايميل ها بزودی برای شما ارسال می شوند