بسم الله الرحمن الرحیم
پیش از ورود به تفسیر آیات قرآن کریم، لازم است به مقدّماتی اشاره رود:
مقدمۀ اوّل: «قرآن در بردارندۀ علم به جمیع اشیاء»
خدای تعالی در بعضی آیات قرآن سخن از کتابی به میان آورده که مشتمل بر علم جمیع اشیاء بوده و بیان‌گر همۀ آنهاست.
در سه آیۀ زیر خدای تعالی این حقیقت را به وضوح بیان فرموده است در آیۀ اول کتاب را تبیان هر چیزی دانسته و در آیۀ دوّم فرموده است که ما هیچ چیزی را در کتاب فروگذار نکردیم و درآیۀ سوّم فرموده که همۀ اشیاء را در کتابی بر شمرده و احصاء نموده‌ایم.
آیۀ اول:﴿وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً﴾. [1]
آیۀ دوم: ﴿مَا فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْءٍ﴾. [2]
آیۀ سوم: ﴿وَ كُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْناهُ كِتابا﴾. [3]
کتاب مبین مشتمل بر همۀ حقایق:
در پنج آیۀ دیگر قرآن به صراحت بیان شده که تمام ذرات عالم آفرینش و پنهانی‌های آسمان و زمین و تر و خشک عالم همه در کتاب مبین قرار گرفته است.
این حقیقت محتوی دو پیام بسیار مهم است:
پیام اول: علم به همۀ موجودات در کتاب مبین به ودیعه گذاشته شده است.
پیام دوم: همۀ حقایق خلقت در کتاب مبین الهی جمعند و این کتاب مبین، همان کتاب آفرینش است.
آیۀ اول: ﴿وَ لا رَطْبٍ وَ لا يابِسٍ إِلاَّ في كِتابٍ مُبين﴾.[4]
آیۀ دوم: ﴿وَ ما مِنْ غائِبَةٍ فِي السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِلاَّ في كِتابٍ مُبين﴾.[5]
آیۀ سوم:﴿وَ ما يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي السَّماءِ وَ لا أَصْغَرَ مِنْ ذلِكَ وَ لا أَكْبَرَ إِلاَّ في كِتابٍ مُبين.﴾[6]
آیۀ چهارم: ﴿لا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقالُ ذَرَّةٍ فِي السَّماواتِ وَ لا فِي الْأَرْضِ وَ لا أَصْغَرُ مِنْ ذلِكَ وَ لا أَكْبَرُ إِلاَّ في كِتابٍ مُبين.﴾ [7]
آیۀ پنجم: ﴿وَمامِنْدَابَّةٍفِيالْأَرْضِإِلاَّعَلَىاللَّهِرِزْقُهاوَيَعْلَمُمُسْتَقَرَّهاوَمُسْتَوْدَعَهاكُلٌّفيكِتابٍمُبين.﴾[8]
آیاتی دربارۀ اشتمال کتاب بر حقایق:
البته وجود کتابی‌که اجمالاً بسیاری حقایق غیبی را در برگرفته در آیات زیر نیز مطرح گردیده است:
﴿ما أَصابَ مِنْ مُصيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا في أَنْفُسِكُمْ إِلاَّ في كِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها﴾.[9]
﴿قَدْ عَلِمْنا ما تَنْقُصُ الْأَرْضُ مِنْهُمْ وَ عِنْدَنا كِتابٌ حَفيظ﴾.[10]
﴿وَ ما يُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ وَ لا يُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلاَّ في كِتابٍ﴾. [11]
﴿قالَ عِلْمُها عِنْدَ رَبِّي في كِتابٍ لا يَضِلُّ رَبِّي وَ لا يَنْسى﴾.[12]
﴿أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما فِي السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّ ذلِكَ في كِتابٍ﴾. [13]
___________________________________________________________
[1]. سوره نحل: 89.
[2]. سوره انعام: 38.
[3]. سوره نبأ: 29.
[4]. سوره انعام: 59.
[5]سوره نمل: 75.
[6]. سوره یونس: 61.
[7]. سوره سبأ: 3.
[8]. سوره هود: 6.
[9]. سوره حدید: 22.
[10]. سوره قاف: 4.
[11]سوره فاطر: 11.
[12]سوره طه: 52.
[13]. سوره حج: 70.